Abdul Malik Rahimiy

Bu haqiqat ayonki, diniy ulamolar payg‘ambarlarning merosxo‘rlari va jamiyatning yetakchilari sifatida har doim Islomiy qadriyatlarni saqlash va ummatning birligini mustahkamlashda muhim rol o‘ynab kelganlar. Shu sababli, tarixning turli davrlarida musulmonlar tomonidan har xil shakllarda hurmat va e’tibor ko‘rsatib kelingan.

Ammo, ISHID  kabi ekstremistik guruh, Islomni buzilgan va zo‘ravonlik bilan talqin qilib, ularning ekstremistik va Islomga zid qarashlariga qo‘shilmaydigan ulamolarni takfir qilgan va dinning dushmani deb atagan.

Bu johil va g‘ofil guruh nafaqat ulamolarning ilmiy va ma’naviy darajasini hurmat qilmaydi, balki kuch va zo‘ravonlik orqali o‘ziga qarshi chiqqanlarni, ayniqsa taniqli ulamolarni jismonan yo‘q qilishga harakat qiladi.

ISHID ko‘plab taniqli Islom olamining ulamolarini, Islomning mo‘tadil talqinini ilgari surgan va dinga to‘g‘ri tushungan shaxslarni, o‘zlarining ekstremistik g‘oyalari bilan kelisha olmagani uchun takfir qilgan. Ular avval bu ulamolarni “saroy ulamolari” yoki “murtad ulamolar” deb atab, keyin ularni qatl etishga fatvo chiqarganlar.

Ulamolar va diniy markazlarga qarshilik ISHID ning qonida mujassam. Bu guruh diniy ilmlarni mo‘tadillik, o‘rtachalik va dinga to‘g‘ri tushunish asosida o‘rgatadigan diniy maktablarga qat’iyan qarshi. Shu sababli, ular talaba va diniy ulamolarga qarshi terroristik hujumlar uyushtirib, bu ilmiy markazlarni yo‘q qilishga harakat qilgan.

Afg‘onistonda, ekstremistik mafkuraga asoslangan ISHID guruhi, mo‘tadil xabar va shar’iy ilmlarga to‘g‘ri tushuncha bergan diniy ulamolarni o‘z maqsadlariga qarshi tahdid sifatida ko‘rgan. Bu guruh masjidlarga, diniy yig‘ilishlarga va ilmiy shaxslarga hujum qilib, o‘zlariga qarshi ovozlarni o‘chirishga harakat qilgan.

Ulamolarga bo‘lgan dushmanlik va nafrat ISHID ning nafaqat ulamolar bilan, balki dinning to‘g‘ri tatbiqi bilan ham chuqur dushman ekanligini ko‘rsatadi. Ushbu guruh tashqi ko‘rinishda Islomiy ko‘rinsa-da, aslida ummatni johillik va bexabarlikka yetaklashga, Islom va musulmonlar orasidagi aloqalarni zaiflashtirishga va mashhur ulamolarni yo‘q qilishga harakat qiladi.

Shunga qaramay, shuni unutmaslik kerakki, har qanday guruh ulamolarga hurmatsizlik qilsa yoki ularning o‘rnini tan olmasa, tez orada tanazzulga uchraydi va yo‘q bo‘ladi. Ulamolar Islomiy jamiyatda yo‘lboshchi va axloqiy ma’rifatning asosiy ustunlari hisoblanadi. Ularni yo‘q qilish yoki zararlash jamiyatni diniy va axloqiy yo‘naltirishdan mahrum qiladi.

Tarix har doim xolis guvoh sifatida tasdiqlaydiki, ulamolarga qarshi chiqqan guruhlar nafaqat diniy legitimligini yo‘qotgan, balki oxir-oqibat xalqning nafratini qozonib, yo‘q bo‘lgan. Takfirchi ISHID ham bu qoidadan mustasno emas va hozir tanazzul sari borayotgani kabi, tez orada butunlay yo‘q bo‘ladi, insha Alloh!