Xushal Savati
Zabihulloh Mujohid, Afg‘oniston Islomiy Amiratining matbuot kotibi, so‘nggi matbuot anjumanida qo‘shni Pokiston davlati hukmron tizimi haqida muhim fikrlarni bayon qildi. Uning bu so‘zlari Pokiston xalqi orasida chuqur munozara va bahsni keltirib chiqardi. Shunga qaramay, garchi u yerda so‘z erkinligi go‘yoki mavjud bo‘lsa-da, hukumat siyosatini tanqid qilish yoki kamchiliklarni fosh etish insonlar hayotiga zomin bo‘lmoqda. Hech kim bu achchiq haqiqatlarga ochiq ishora qilishga jur’at eta olmaydi.
Ehtimol, Pokistonning tashqi ko‘rinishda fuqaroviy bo‘lgan hukumati va harbiy rahbarlari nihoyat tushunib yetgan bo‘lishlari mumkin: endi ular o‘zlarining yashirin fitnalarini, noqonuniy moliyaviy manbalarini bekitib bo‘lmaydi. Ularning tashqi siyosati endi qonuniylik libosiga burkana olmaydi. Afg‘oniston haqidagi tanqidlar va soxta “chegara”dan uyushtirilgan hujumlar bu muammolarni yashira olmaydi.
Mujohid janoblari ochiq aytdi: Pokistonning oddiy fuqarolari va hatto ayrim fuqaroviy hukumat tarafdorlari Afg‘onistonga yovuzlik tilamaydilar. Ammo armiyada mavjud bo‘lgan qudratli bir toifa Pokistonni o‘z shaxsiy manfaatlari yo‘lida badnom etib, qurbonlikka aylantirmoqda. Bu haqiqatlar endi hech kimdan sir emas, ayniqsa so‘nggi paytlarda Afg‘oniston xavfsizlik kuchlarining himoya va javob zarbalari so‘ngida Pokiston armiyasining yovuz qiyofasi butunlay fosh bo‘ldi.
Osim Munirning o‘zboshimchaligi
Pokiston armiyasi boshlig‘i Osim Munir o‘zini qori, hofiz va go‘yoki sayyid deb ko‘rsatgan soxta niqobli shaxs o‘zining maxsus harbiy do‘stlari yordamida Pokistonni halokat sari yetaklamoqda. U xalqining umidi va istaklarini, qo‘shnichilik tamoyillarini va respublika hamda demokratiya nomi bilan bog‘langan barcha qadriyatlarni butunlay unutdi.
Munir boshchiligidagi harbiy va razvedka guruhi hatto Bosh vazir Shahboz Sharifni ham o‘z qo‘liga olgan, uni Osim foydasiga zo‘rlab shaxsiyat yaratish vositasiga aylantirgan. Hindistonga qarshi muvaffaqiyatsiz urushdan so‘ng unga feldmarshal degan kulgili unvon berishdi. Bunga qo‘shimcha ravishda, AQSh bilan yashirin lobbichilik siyosati va Misr konferensiyasidagi pastkash xatti-harakatlar Pokistonni xalqaro miqyosda yanada sharmanda qildi.
Xalq noroziligi
Bugungi kunda Pokistonda keng noroziliklar yuzaga kelmoqda. Xalq Pokiston armiyasining Afg‘oniston hududi va tinch aholiga qarshi hujumlarini qattiq qoralab, ularni to‘xtatishni, avvalo o‘z ichki muammolarini hal qilishni talab qilmoqda. Ammo Pokiston armiyasi bu talablarni poymol qilib, xalq ovozini bo‘g‘moqda. Ular hatto Afg‘oniston kuchlarining javob zarbalari natijasida o‘lgan askarlarining talofotini ham izohlab bera olmayaptilar.
IShID loyihasi
Pokiston armiyasi doimo o‘z strategik maqsadlariga terrorchi guruhlarni tarbiyalash va saqlab turish orqali erishgan. Bu safar ham ular dunyo ko‘ziga chang solmoqdalar IShID jangarilarini Orakzay va boshqa hududlarda panohga olgan. Ular yana bir bor dunyo bilan savdo qilish, o‘zlari tarbiyalagan takfirchilarni katta tahdid sifatida namoyish etish orzusida. Ular hatto bu yovuz guruhlar Afg‘onistondan keladi degan yolg‘on da’volarni ham takrorlaydilar. Aslida esa Afg‘onistonda hech qanday xorijiy razvedka tarmog‘i, jumladan IShID uchun ham joy yo‘q bu kabi qora loyihalarni aynan Pokiston armiyasining o‘zi amalga oshirmoqda.
Pokiston Tahrik-e-Tolibonga (TTP) qarshi ojizlik
Bugungi kunda Pokiston Tahrik-e-Toliboni (TTP) harbiy rejim uchun eng katta boshog‘riqdir. Bu harakatning ildizi Pokiston armiyasining Qayber Paxtunxva va qabilaviy hududlardagi adolatsizliklari hamda zolimliklarida yotadi. TTP jangchilari qabilaviy hududlarda ochiq faoliyat yuritib, har kuni harbiy obyektlarga hujum qilmoqdalar. Shunday darajaga yetdiki, endi Pokiston militsiyasi ularga qarshi tura olmayapti, bu esa ularning harbiy salohiyatini nafaqat AQSh, balki Yevropa oldida ham shubha ostiga qo‘ydi. Shu sababli ular bahona qilib, TTP Afg‘onistondan hujum qilmoqda yoki Islomiy Amirat ularga yordam bermoqda, deb da’vo qiladilar.
Ammo Pokiston hanuzgacha bu da’volarni isbotlay olgani yo‘q. Aslida ular o‘z ojizligini tan olib, TTPni Afg‘onistondan tashqarida mavjud bo‘lgan mahalliy haqiqat sifatida qabul qilishi kerak.
Giyohvandlik va kontrabanda tarmoqlari
Pokistonda hukmron bo‘lgan yovuz harbiy doira o‘zining yashirin biznes tarmoqlariga ham ega. Ularning ko‘pchiligi hatto Yevropa va AQSh fuqaroligini qo‘lga kiritgan, shunda muammolar paytida yoki nafaqadan keyin o‘sha davlatlarda yashay olishadi. Takfiriy guruhlarni himoya qilishdan tashqari, ular mamlakat ichida giyohvand moddalar, kontrabanda va odam o‘g‘irlash tarmoqlarini keng yoygan. Bu yo‘l bilan ular millionlab dollar daromad topib, bu qora pulni o‘z bizneslariga kiritmoqdalar.
Bu holatlar va yuqoridagi muammolarni hisobga olganda, Pokiston harbiy guruhlarining jahon siyosatidagi qonuniy tamoyillar doirasida qo‘shnilar bilan sog‘lom munosabat o‘rnatish imkoniyati yo‘q. Ular siyosat va diplomatiya tilini bilmaydilar, va mamlakatlari na mintaqada, na dunyoda ishonchli davlat sifatida qabul qilinmoqda. Shu bois, Pokistonning bunday siyosati kun sayin qonuniylikdan uzoqlashmoqda.
Afg‘onistonning mavqei
So‘nggi to‘qnashuvlar shuni ko‘rsatdiki, hech kim Afg‘onistonni harbiy yo‘l bilan, tahdid tili orqali yenga olmaydi. Afg‘oniston xalqiy qo‘llab-quvvatlov va qonuniylikka ega, har bir fuqaro o‘z yurtining bir qarich tuprog‘ini, o‘z birodarlarini himoya qilishga tayyor.
Afg‘oniston, yaxshi qo‘shni sifatida, Pokistonning qonuniylik va obro‘ masalasini ko‘taradi va doimo shuni ta’kidlab keladi: yashirin siyosatlar va tahdidlar davri tugadi. Endi afg‘onlar kuchli, mustaqil va raqobatbardosh davlatga ega, hamda birinchi marta qo‘shnilar va mintaqaviy davlatlar bilan o‘z manfaatlaridan voz kechmasdan siyosat yuritmoqda.
Pokistonning ayrim harbiy doiralari uchun eng to‘g‘ri yo‘l o‘z mamlakatini bundan ortiq badnom qilmaslikdir. Ular qo‘shnilarga nisbatan dushmanlikni xalqiga meros qilib qoldirmasliklari lozim. Aksincha, o‘z obro‘lari va kelajakdagi mavjudliklari haqida chuqur o‘ylashlari kerak. Armiya esa haqiqatan ham milliy armiya bo‘lishi, o‘z xalqi va yurtini himoya qilishi, dunyoga yollanma qotillarni emas, haqiqiy himoyachilarni taklif etishi kerak. Aks holda, Pokistonning Hindiston va Bangladesh bilan bo‘lgan harbiy tarixidagi achchiq tajribalar yana takrorlanishi hech gap emas.