Abbud Balxiy
4. Hamosning jihodiy harakatiga qarshi pozitsiya:
IShID nazarida Hamos bir terroristik guruh bo‘lib, uning faoliyati Islomdan yiroqdir va uning boshqaruvi to‘liq Islom dini bilan mos kelmaydi. IShID Hamosga qarshi o‘z noroziligini 2015-yildan boshlab ochiq e’lon qildi. O‘sha yili IShID a’zolari G‘azoda Hamos tarafdorlaridan bir nechtasining boshini kesib, ularni “asosiy Islom”dan chetga chiqqanlikda aybladi.

IShID o‘z targ‘ibot xabarlarida Hamosni tanqid qilib, ularni “kofirlarning do‘stlari” deb ataydi. IShID nazarida Hamos Islomiy global xalifalik g‘oyasiga ishonmaydi va Falastin muammosini o‘z maqsadlariga zid deb biladi. Shunga qaramay, Hamos hozirgi vaqtda Quddusni ozod qilish va Falastin yerlarini himoya qilish uchun yahudiylarga qarshi kurash olib bormoqda.

5. Pokistonning Tolibon harakatiga qarshi pozitsiya:
IShID va Pokiston Tolibon harakati (TTP) o‘rtasidagi munosabatlar ko‘proq ziddiyat va dushmanlik asosiga qurilgan. IShID Tolibonni dunyo islomida o‘z hukmronligini o‘rnatish uchun raqib guruh deb biladi va o‘z qarashlari hamda tizimini mintaqada kengaytirishga harakat qiladi.

IShID a’zolari o‘zlarini global xalifalikning vakillari deb hisoblaydi va butun dunyo islomiy hukumatini tashkil etish da’vosida. Bunga qarshi, TTP faqat Pokiston ichida Islomiy hukumat tuzishga harakat qiladi va uning faoliyati milliy maqsadlarga yo‘naltirilgan. Ushbu farqlar ikkala guruh o‘rtasida chuqur nazariy qarama-qarshilikni yuzaga keltiradi. IShID faqat o‘z qarashlarini haq deb bilib, boshqa guruhlarni zaif va og‘ishgan deb hisoblaydi.

6. Ash-Shabobga qarshi pozitsiya:
IShID va Ash-Shabob o‘rtasida raqobat mavjud. Ash-Shabob Somalida va Sharqiy Afrikada faoliyat yuritib, Al-Qoida bilan bog‘liq. IShID esa o‘zini global xalifalikning vakili deb hisoblab, barcha islomiy guruhlarni o‘z nazorati ostiga olishga harakat qiladi.

Ash-Shabob Al-Qoidaga bay’at keltirgan va uning e’tiqodlari asosida harakat qiladi. Bunga qarshi, IShID Al-Qoida bilan eski dushmanlikka ega bo‘lib, Ash-Shabobni o‘z xalifaligining bir qismi qilishga harakat qilmoqda. Lekin Ash-Shabob o‘z mustaqilligiga sodiq qolib, IShIDning ta’siriga qarshi jiddiy qarshilik ko‘rsatmoqda.

7. Ansar al-Islomga qarshi pozitsiya:
DAISh va Ansar al-Islom bir-birining raqibi hisoblanadi va bu raqobat DAISh 2014-yilda Iroq va Suriyada o‘z xalifaligini e’lon qilganidan keyin kuchaydi. O‘sha vaqtdan boshlab, DAISh barcha jihodiy guruhlarni o‘z soxta xalifaligiga bo‘ysundirishga harakat qildi, lekin Ansar al-Islom bu bay’atni rad etib, o‘z mustaqilligini saqlab qoldi.

DAISh barcha jihodiy guruhlarni o‘z xalifaligiga kiritishni xohlagan bo‘lsa-da, Ansar al-Islom o‘z mustaqil faoliyatiga va mintaqaviy maqsadlariga urg‘u berdi hamda DAIShning xalifalik da’vosini tan olmadi. Ushbu guruh o‘zini mustaqil Islomiy guruh deb hisoblaydi.

DAISh jihodda o‘ta ekstremistik va shafqatsiz usullarga murojaat qiladi. Bunga qarshi, Ansar al-Islom ushbu shafqatsiz usullarga qarshi bo‘lib, Islomiy tamoyillarga muvofiq yumshoqroq pozitsiyalarni qo‘llab-quvvatlaydi.

Umuman olganda, DAISh o‘ta ekstremistik va begona bir guruh bo‘lib, musulmonlarni o‘ldirishdan boshqa ish qilmaydi. Ushbu guruh masjidlar, maktablar, bozorlar va mehmonxonalardagi tinch aholiga hujum qiladi. Uning moliyaviy manbalari va qo‘llab-quvvatlash CIA, Mossad va ISI kabi tashkilotlar tomonidan ta’minlanadi.