Ahmad Faruk
Rasululloh sallallohu alayhi vasallam davridan to hozirgacha kofirlar va munofiqlar muborak Islom diniga qarshi qat’iy pozitsiya olib kelganlar. Ammo eng katta zarar Islom jamiyati va tizimiga xavorijlar tomonidan yetkazilgan.
Qadimgi xavorijlar o‘zlarining ifrotchiligi tufayli odamlarni kichik gunohlari uchun murtad deb bilishar va juda arzimas bahonalar bilan Islom xalifaligiga qarshi isyon ko‘tarishar edi. Ularning fikrlash bosqichi birinchi marta Abdulloh Zulxuvaysira ismli odam Rasululloh sallallohu alayhi vasallamga ifrotchiligi, past fahmligi va odobsizligi tufayli: “Ey Muhammad, adolat qil!” deganidan boshlangan edi. Vaholanki, Rasululloh sallallohu alayhi vasallam insonlar orasida eng adolatli va eng odil edi.
Shunda u zot sallallohu alayhi vasallam u haqida aytdilar:
“Inna min di’di haza qawman yaqra’una al-Qur’an la yujavizu hanajirahum, yaqtuluna ahla al-Islam va yada’una ahla al-avthan, yamruquna min al-Islam kama yamruqu al-sahmu min al-romiya. La’in adroktuhum laaqtulannahum qatla Ad.”
Tarjimasi: “Bu odamning naslidan bir qavm chiqadi. Ular Qur’oni karimni o‘qiydilar, ammo u tomog‘idan pastga tushmaydi. Ular Islomdan xuddi kamondan otilgan o‘q kabi chiqib ketadilar, musulmonlarni o‘ldiradilar va kofirlarni qoldiradilar. Agar men ularga yetib borsam, ular Ad qabilasi kabi qirib tashlanadi.”
Xavorijlarning paydo bo‘lishi Hazrat Usmon va Ali roziyallohu anhumo davrida ro‘y bergan. Ammo ularning musulmonlarga qarshi kuchayishi va isyonlari Ali va Muoviya roziyallohu anhumo, keyinchalik esa Umaviyyalar davrida, ayniqsa, Abdulmalik ibn Marvon va Valid ibn Abdulmalik davrida eng yuqori cho‘qqiga chiqdi.
Abbosiylar davrida ham xavorijlarning fitnasi ayrim hududlarda mavjud bo‘lgan, va xalifalar, jumladan, Horun ar-Rashid ularga qarshi qattiq janglar olib borgan. Shunga qaramay, bu davrda ular soni Umaviyyalar davridagidan kamroq edi.
Usmoniylar xalifaligi davrining oxirlarida xavorijlar fitnasi deyarli yo‘q bo‘lib ketgan edi. Ammo ayrim chekka hududlarda ular o‘z g‘oyalarini tarqatishga harakat qilishgan. Shunday bo‘lsa ham, ular so‘nggi zaifliklari tufayli isyon ko‘tarmagan.
Usmoniylar xalifaligi qulashi bilan xavorijlar ham tarqab, sukutga ketishdi, chunki musulmonlarga qarshi isyon ko‘taradigan kuchli davlat yo‘q edi. Ammo bir necha o‘n yillardan keyin, mujohidlar mintaqada yana kuchga kirib, xalifalik qayta tiklanish ehtimoli ortganida, Daish nomli yangi xorijlar guruhi paydo bo‘ldi.
ISHIDchilarning fikr va amallari aynan qadimgi xavorijlarning g‘oyalaridan olingan edi. Ular ISHIDning da’vatiga qarshi bo‘lgan barcha odamlarni murtad deb e’lon qilishdi, musulmonlarning va mujohidlarning ayollarini cho‘ri deb atashdi va katta gunoh qilganlarni murtad deb bildilar.
Bundan tashqari, ular ko‘plab ulamolarni, mujohidlarni va Islom dunyosining yetakchi shaxslarini shahid qilishdi; jamoat joylarida, bozorlarda, masjidlarda va ta’lim markazlarida vahshiyona portlashlar uyushtirishdi va ifrotchiligi bilan musulmonlarga ko‘p muammolar va zararlar yetkazishdi.
Natijada, Islom dunyosidagi barcha ulamolar va mujohidlar bu fitnani yo‘q qilish uchun birlashdilar va musulmonlar qarshisida bu fitnani bostirdilar. Hozirgi kunda ISHID fitnasi ancha zaiflashgan va deyarli yo‘q bo‘lgan. Ammo ayrim razvedka doiralari hanuzgacha musulmonlarga qarshi bu fitnani jonlantirishga urinmoqda.
