Abdan Safi
O‘tgan tun Pokistonning harbiy uchuvchilar afg‘onistonning Paktika viloyatidagi Barmal tumanida Vazoriston qochqinlarining uylariga hujum qildilar. Ushbu bombardimonlar natijasida ko‘plab ayollar va begunoh bolalar halok bo‘lishdi. Bu hujumlar nafaqat xalqaro qonunlarni buzish, balki ikki tomonlama munosabatlar printsiplarini ham buzib, Afg‘onistonning mustaqilligi va hududiy yaxlitligini jiddiy tahdid ostiga qo‘yadi.
Pokiston rasmiylari ushbu hujumlar Tahrik-e-Tolibon Pokiston (TTP) komandirlarini nishonga olganini da’vo qilishmoqda, ammo bu da’volar yolg‘on va Pokiston hukumatining tarqatayotgan mish-mishlaridan boshqa narsa emas. Nishonga olinganlar Vazoriston qochqinlari edi, ular Pokiston armiyasining harbiy operatsiyalari sababli o‘z uylarini tark etib, yillar davomida Afg‘onistonda qochqin sifatida yashashmoqda.
Ushbu bechora odamlar hatto o‘zlarining asosiy ehtiyojlarini ta’minlashda ham jiddiy muammolarga duch kelishmoqda. Ularni Tahrik-e-Tolibon Pokiston komandirlariga bog‘lash va ularning uylarini bombardimon qilish asossiz va noinsoniy harakatdir.
Pokiston ilgari ham bir necha bor shunday qonunbuzarliklarni amalga oshirgan va ilgari Tahrik-e-Tolibon Pokistonning bir necha komandirlarini o‘ldirganliklarini da’vo qilgan edi, ammo keyinchalik ushbu da’volarning noto‘g‘riligi isbotlangan. Bunday da’volar Pokistonning obro‘sini shubha ostiga qo‘yadi, chunki bu da’vo qilingan komandirlar keyinchalik ochiq-oydin Vazoristonda ko‘rinishgan.
Bu asossiz da’volar nafaqat Pokistonning obro‘siga putur yetkazadi, balki ushbu hujumlarda jon va molini yo‘qotganlarning yaralariga tuz sepishdir. Ushbu hujumlar yerdagi haqiqatlarga zid va siyosiy va diplomatik muammolarni hal qilish o‘rniga inqirozni yanada murakkablashtiradi.
Agar Afg‘oniston ushbu hujumlarga javoban choralar ko‘rsa – bu uning mustaqilligini himoya qilish uchun qonuniy huquqidir – barcha oqibatlari uchun Pokiston javobgar bo‘ladi. Afg‘oniston mustaqil davlat bo‘lib, hatto dunyoning yirik kuchlari oldida ham o‘z mustaqilligini himoya qilib kelgan. Shunday ekan, qanday qilib Pokistonning tajovuzkorligiga jim qarab turishi mumkin?
Pokistonning bunday harakatlari nafaqat ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarga zarar yetkazadi, balki ushbu mas’uliyatsiz harakatlar mintaqani yangi urush va inqirozga olib kelishi mumkin. Afg‘oniston hukumati milliy sha’ni va xalqaro qonunlarga muvofiq ushbu hujumlarga javob beradi. Agar ushbu inqiroz kengaysa, mintaqaning xavfsizligi va barqarorligi zarar ko‘radi, va Pokiston bu harakatlarning harbiy, siyosiy va iqtisodiy xarajatlarini to‘lashga majbur bo‘ladi.