Valid Nizom

Xilofat o‘zi juda katta da’vo bo‘lib, xalifa bo‘lish ham oddiy va oson mas’uliyat emas; xuddi qandayki, IShID khavorijlari da’vo qilmoqda. Terroristik IShID guruhi nihoyat tavhid kalimasi yozilgan qora bayroqni shunday amallarda ishlatdiki, bu bilan xilofatning muqaddasligiga va xalifalik maqomiga zarar yetkazdi.

IShID xilofati boshlanganida, Livanning “Al-Akhbar” gazetasi o‘zining bir tadqiqot xabarida bayon qildiki, IShID rahbari Abu Bakr Bag‘dodiy 14 oy davomida yashirin tarafdorlaridan o‘zini xalifa e’lon qilishga ruxsat so‘ragan va o‘zini qudratli shaxs sifatida ko‘rsatishga uringan. U shunday ko‘rsatmoqchi ediki, go‘yoki u nafaqat musulmonlarning amirul-mo‘minini, balki yer yuzidagi haqiqiy xalifa hamdir. Shu sababdan, o‘zining so‘zlovchisi Abu Muhammad Adnaniy tilidan xilofat tashkil etilishini e’lon qilib, o‘zini “vobastalitoat” xalifa deb atadi.

Zohiran bu da’vo islomiy xilofatni qayta jonlantirish uchun qilingan edi, ya’ni deyarli bir asr oldin Ataturk tomonidan ag‘darilgan xilofatni. Uning tarafdorlari o‘z nutqlarida “Sayks-Piko” chegaralarini qulatdiklarini va yangi davlatni Xilofat deb nomlaganliklarini aytishdi; bu davlat butun musulmonlarni o‘z kuch geografiyasida birlashtirishi kerak edi.

IShID ning da’vosiga ko‘ra, xalifaga bay’at qilish barcha musulmonlar uchun vojibdir va kimki bundan yuz o‘girsa, jinoyatchi hisoblanadi va jazoga loyiq bo‘ladi. Adnaniy o‘sha davrda qilgan nutqida shunday degan edi: “Biz sizlarni birlikka chaqiramiz, ammo agar kimdir itoatsizlik qilsa, uning boshi tanasidan ajratilishi kerak.”

Keyinchalik, IShID ga bog‘liq bo‘lgan ba’zi salafiy ulamolar bu siyosiy o‘yinni oqlash uchun fatvolar berishdi va aytishdiki, xalifaning maqsadi — islom mamlakatlari chegaralari va iqtisodiy tizimlarini birlashtirish, keyingi rejalarda esa musulmonlarni ilmiy markazlar, universitetlar va zavodlar orqali dunyoning kuchli xalqiga aylantirishdir. Ularning shayxlariga ko‘ra, davlat xalifasi yer yuzida hukmronlik qiluvchi kishi bo‘lishi kerak, faqatgina vaqtinchalik hukumat rahbari emas.

Aslida IShID fitnachi va talon-tarojchi guruh bo‘lgani uchun, ularning xilofati va xalifasi ham soxta edi. Ularning qamoqdagilarni ozod qilish, valiy va qozilar tayinlash, diniy ilmlarni yoyish haqidagi da’volari yolg‘on edi. Ular faqat odamlar ustidan soliq nomi bilan pul yig‘ish va moliyaviy foyda olish bilan shug‘ullanishdi. Ular Iroq va Shomning mashhur ulamolarining maslahat va tanqidlariga ham toqat qilmas edilar; tanqid va e’tiroz qilganlar o‘lim bilan jazolandi. Ularning xalifasi esa hatto o‘z kishilari bilan bay’at qilish uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri uchrashishga ham jur’at etmasdi, chunki ular o‘rtasida haqiqiy ishonch yo‘q edi.

Bu borada, Livanda yashovchi Abdulloh Azzam shunday degan edi: “Hozirgi vaqtda xilofat e’lon qilish hech qanday foyda va manfaat bermaydi, aksincha, islomga katta zarar yetkazadi. Shuning uchun bu e’lonni iloji boricha tezroq bekor qilish kerak.” Yana bir salafiy shayx esa IShID ni “ahmoqlik konferensiyasi” deb atagan va shunday degan edi: “Bu tizim hatto oddiy davlatga ham o‘xshamaydi; ularning na iqtisodiy mutaxassislari bor, na ta’limchilari; faqat musulmonlarni parokanda qiladigan bir o‘zini portlatish harakati. Yana bir boshqa shayx esa shunday degan edi: “Bu xilofat emas, balki Iroq va Suriyaning neftga boy hududlarini bosib olish va talon-taroj qilish rejasi.