Muallif: Umar Amara

Koʻplab tashkilotlar va harakatlar, ularning ideologiyasini chuqur tahlil qilish orqali toʻgʻri va aniq tarzda tushuniladi.

Agar inson biroz bu guruhning paydo boʻlgan lahzalarini va Iroqning eng katta viloyati boʻlgan Anbarning katta qismlarini chaqmoq tezligida egallaganini oʻylab koʻrsa, bu guruh oddiy bir tashkilot emasligini va mintaqada katta vakolatlarga ega boʻlib maydonga tushganini tushunadi.

IShID mintaqaviy razvedka mexanizmi bilan sahnaga chiqqan va paydo boʻlishining dastlabki kunlarida chaqmoqdek tez harakat qilib, juda kuchli oʻsishga erishgan edi.

Ammo vaqt oʻtishi bilan uning yuzidagi niqob olinib, butun borligʻi va mavjudligi yoʻq bo‘lib, harakati ichidagi har qanday kuch va mavqe ham yoʻqolib, koʻp odamlarda unga nisbatan salbiy fikrlar paydo boʻldi.

Aslida bu harakat diniy ideologiyaga ega boʻlmaganligi sababli juda katta tezlikda oʻz nihoyasiga yetdi.

Shubhasizki IShID zamonaviy dunyoning eng katta va eng xavfli insoniy hodisasi hisoblanadi, chunki u mintaqaviy va xalqaro razvedka xizmatlarining koʻmagiga ega boʻlib, oldindan belgilangan va maqsadli yondashuv bilan jihodiy guruhlar orasida bosh koʻtardi.

Darhaqiqat, IShID ning gʻazabli harakatlarining sirli tabiati va uning paydo boʻlishi koʻpchilikni shubhalantirdi va koʻplab odamlar ularni qoʻllab-quvvatlashdan voz kechdi.

IShID paydo boʻlgan paytida yuzaki fikrlovchi ba’zi odamlarga ularning Islomiy maqsadlariga erishish uchun markaz va boshpana boʻlib tuyulgan boʻlsa-da, juda qisqa vaqt oʻtib, oʻz mohiyatiga va asoslariga qaytdi. Odamlar bu voqeani kuzatib, bu tashkilot va bu uyushgan hodisa hech qachon din yoʻlida yurish va Allohning soʻzini yer yuzida yuksaltirish yoʻli emasligini angladilar.

Aslida, IShID ning tashkiloti va ideologiyasi dunyo siyosiy oʻyinchilarining rejalaridan kelib chiqqan boʻlib, uzoq muddatli maqsadlarga erishish uchun ishlab chiqilgan edi.