Azir Azem

Amorat Islami haqida siyosiy dasturlar, muhokamalar va ijtimoiy tarmoqlarda kulgili tanqidlar orasida eng ko‘p uchraydigani – Amorat Islami qaysi boshqa Islomiy davlat tizimiga o‘xshash tizimni orzu qilayotgani haqidadir. Rahbarlar e’tirof etadilarki, Afg‘onistonda mavjud bo‘lgan tizim Saudiya, Eron, Turkiya yoki boshqa Islomiy davlatlarga o‘xshaydimi? Agar yuqoridagi davlatlar bilan kelishmasa, qanday qilib Islomga asoslangan o‘ziga xos tizim yaratishlari mumkin?

Shubhasiz, bunday tanqidlar G‘arb fikridan olingan. Diniy ilmdan xabarsiz va Islomni faqat nasl-nasab orqali qabul qilgan odamlar, tabiiyki, bu muborak dinni o‘rganish o‘rniga, uni shaxslar, davlatlar va dunyoviy davlatlar tizimlari orqali biladilar.

Birinchidan, hozirgi Islomiy davlatlarning holati va tizimlari shubhali; bugungi kunda Saudiya, Turkiya, Tojikiston, O‘zbekiston, Misr va boshqa davlatlarda bo‘layotgan holatlar haqida gapirganda, bu davlatlarni Islomiy davlat deb atash mumkinmi? Saylov va nomzodlarining mablag‘larini AQSh rivojlanish agentliklari va boshqa G‘arbiy davlatlar moliyalashtiradigan respublika tizimlari Islomni vakillik qila oladimi?

Haqiqiy holat shuki, bugungi kunda Afg‘oniston Islom dunyosida alohida va namuna bo‘ladigan tizimga ega yagona davlatdir. Bu tizim tashqi bosimlardan, mustamlakachi davlatlarning maqsadlaridan mustaqil ravishda, Islomiy qadriyatlar va Afg‘oniston xalqi istaklariga asoslanib tashkil etilgan; harbiy qudrati va davlat boshqaruvi salohiyatiga ega, moliyaviy mustaqillikka erishgan va xalqaro siyosat va aloqalar tajribasiga ega tizimdir.

Asosiy va g‘oyaviy strategiya har qanday tizim barqarorligining asosi hisoblanadi va Amorat Islami ham bu xususiyatga ega, chunki uning asosiy tamoyili Islomiy shariat bo‘lib, bu shior va amalda tatbiq etilgan va bu Afg‘oniston musulmon xalqining istagi hisoblanadi.

So‘nggi bir asr ichida Afg‘oniston xalqi uchta yirik imperiyaga qarshi o‘z dinini va qadriyatlarini himoya qilish uchun kurashgan. Amorat Islami kelishi bilan bu orzu amalga oshganidan so‘ng, milliy qonuniylik masalasi ham xal qilindi.

Dunyodagi barcha Islomiy davlatlar ichida to‘liq shariatga asoslangan davlatni topish qiyin; barcha qarorlar va qonun-qoidalar Qur’on va hadislarga asoslangan Amir tomonidan tasdiqlanadi. Amorat Islami rahbari bir necha marta ta’kidlaganki, agar biror qaror yoki buyruq Qur’on va hadisga zid bo‘lsa, oddiy bir afg‘on ham uni rad etishga haqli.

Bundan tashqari, vazirlar, kengashlar va mas’ul shaxslar masalasi ham muhimdir. Balki ularning yuqori darajadagi mutaxassisliklari bo‘lmasligi mumkin, ammo din, davlat va xalqga bo‘lgan sadoqatlari juda balanddir. O‘tgan tajribalar shuni ko‘rsatdiki, Afg‘onistonda sadoqatsiz mutaxassislar doimo muvaffaqiyatsizlikka uchragan, va ikki yoki uch fuqarolikka ega bo‘lgan rahbarlar hech qachon davlat manfaati uchun foydali bo‘lmagan.

Bugungi kunda Afg‘onistonda mutaxassislar tomonidan amalga oshirilayotgan katta va kichik loyihalar orqasida qadriyatlarni yoki kasbiy tamoyillarni hurmat qiladigan sadoqatli rahbar (vazir yoki boshliq) turibdi.

Shu sababli, Amorat Islami nafaqat hozirgi Islomiy davlatlar, aksariyat hollarda respublikachi yoki monarxiy tizimlarga ega davlatlar uchun, balki G‘arb yoki boshqa dunyoviy davlatlar uchun ham xalqni hurmat qilish, xizmat ko‘rsatish va o‘zaro qo‘llab-quvvatlash nuqtai nazaridan namuna sifatida qaraladi. Chunki natijada xavfsizlik, farovonlik va tinch milliy muhit yaratilgan.

Xorijiy manfaatlar uchun joy yo‘q, zararli maxfiy guruhlar va boshqa vositachilar yo‘q. Shuning uchun dunyo bugungi kunda Afg‘onistonga har qachongidan ham ko‘proq ishonadi. Qo‘shni davlatlar bilan munosabatlarning muvozanati ham ushbu xavfsizlik muhitini kengaytirdi va hamma yaxshi niyat va xavfsizlik bilan to‘la muhitda yashamoqda.