Muallif: Shamsulloh Shahir
Shahboz Sharifning ikkinchi muddatiga qadar oxirgi uch yil ichida; Pokiston va Amerika Qo’shma Shtatlari o’rtasidagi munosabatlar keskin edi va Amerikaning Afg’onistondagi mag’lubiyati Pokiston rejimi va ushbu davlat o’rtasidagi munosabatlarga o’z ta’sirini o’tkazdi, chunki Pokiston ishg’ol paytida ularni quruqlik, havo va tuproq bilan ta’minlagan edi. Afg’oniston va Pokiston rejimi Afg’onistonni o’ldirish o’yinini o’ynadi. Semirib, loyqa suvda baliq tutdi.
Biroq, 2024-yil fevralida boʻlib oʻtgan saylovlar va mart oyida Shahboz Sharifning yangi koalitsion hukumati lavozimga kirishishi bilan Sharif Amerika bilan eski aloqalarini va qoʻllab-quvvatlashini yangilashga harakat qildi.
Mazkur davlat armiyasi rahbari Asim Munir Amerikaga 12 kunlik safari chog‘ida o‘zining halokatli iqtisodiy, siyosiy va xavfsizlikdagi ahvolini yaxshilash hamda boshqa isrofgarchilik loyihalarini qo‘lga kiritish maqsadida Amerika tomoni bilan konstruktiv muzokaralar olib bordi. Uning mamlakati
Xavfsizlik ahvoli kundan-kunga yomonlashib, iqtisodiy ahvoli muvaffaqiyatsizlikka uchragan Pokiston bu keskin vaziyatdan chiqib, xavfsizlik holatini nazorat qilishni istaydi; Afg’oniston Islom Amirligiga bosim o’tkazish maqsadida Amerika va Tojikistondan Xavorijlarning IShID loyihasini olish;
Bu uch davlat oʻrtasidagi iliq munosabatlar Shahboz Sharif hukumatida boshlangan edi, Amerika tashqi ishlar vazirining Osiyo boʻyicha oʻrinbosari vazifasini bajaruvchi Jon Bess boshqa safarlari boʻlsa ham Pokistonga tashrif buyurdi va Amerika va Pokiston rejimlari oʻrtasida harbiy-dengiz mashqlari Karachida oʻtkazildi.
O’tgan oy Pokiston “Resolute” operatsiyasini e’lon qildi va bir haftadan so’ng Amerika bilan Panjobda qo’shma quruqlikdagi mashg’ulotlar o’tkazdi va bu mashg’ulotlar kecha ikki haftalik qo’shinlarni turli sohalarda o’qitish va tayyorlashdan so’ng yakuniga etdi.
Panjob, Eron, Xitoy va Rossiya davlatlariga oramizda hamkorlik borligi va mintaqada katta loyihalarni amalga oshirish va qoʻshma hamkorlik yoʻlida toʻsiq va qiyinchiliklar tugʻdirish mumkinligi haqida xabar yubormoqchi.
Ayni paytda, to‘rt kun avval Pokiston Bosh vaziri Shahboz Sharif va Tojikiston prezidenti uchrashib, Afg‘onistonda terrorizmga qarshi birgalikda kurash olib borish va Afg‘onistonda inklyuziv boshqaruvni o‘rnatishga chaqirgan edi.
Ular aytayotgan terrorizm; Tojikistonning o’zi ular uchun (IShID Xavorij) yollaydi va Pokiston ham ularga xavfsiz boshpana beradi.
Amerika va Pokiston o’rtasidagi qo’shma harbiy mashg’ulotning amalga oshirilishi mintaqaning xavfsizligini ta’minlash, ayniqsa faraziy Durand chizig’i va shu yo’l bilan munosabatlarni normallashtirishga intilayotgan davlatlarga xabar yuborish, qo’shma hamkorlik va Afg’oniston Islom Amirligi bilan qatnov; hisoblanadi.
Ular Afg‘onistonda kuchli markaziy hukumat bo‘lishini istamaydi, Amerika esa unga Osiyoda hayotiy jug‘rofiy ahamiyatga ega bo‘lgan Afg‘oniston ustidan nazorat va munosabatlarni o‘zining sobiq raqiblariga (Rossiya, Xitoy va Eron) berishga ruxsat bermaydi.
