Ziya Barri
Umaviylar xalifaligi davrida, ayniqsa Abdulmalik ibn Marvonning boshqaruvi boshlanganda, Xavorijlar xavfi juda katta edi. Bu xavf butun ummatni deyarli bir necha qismga boʻlib yubordi. Xavrijlar, Hazrat Ali roziyallohu anhu davridan qolgan guruh boʻlib, baʼzi hududlarda yashirinib qolishgan edi. Vaqt oʻtishi bilan imkon topib, birin-ketin yuzaga chiqishgan.
Safriyya — Xavorijlar guruhlaridan biri boʻlib, Abdulmalik ibn Marvonga qarshi qoʻzgʻolon koʻtarishdi. Ularni “Safriyya” deb atashganining sababi, koʻp ibodat qilishlari tufayli yuzlari sariq tusga kirgan edi. Safriyya Xavorijlari ekstremizm va qattiqqoʻllik yoʻlidan borib, oʻzlarining notoʻgʻri eʼtiqodlariga asoslanib, musulmonlar qonini toʻkishga harakat qilishgan. Oldingi Xavorijlar kabi, ular ham oʻz eʼtiqodlariga qarshi chiqadigan har qanday kishini kofir deb bilib, uni oʻldirishni halol hisoblashgan.
Bu guruhga Solih ibn Musarrah at-Tamimiy yetakchilik qilgan va ular katta qudrat bilan Abdulmalik ibn Marvonga qarshi bosh koʻtarishgan. Solih ibn Musarrahning harbiy qoʻmondonlaridan biri Shabib ibn Yazid edi. U oʻzining jangovar mahorati, jasorati va chaqqonligi bilan mashhur boʻlgan.
Safriyya Xavorijlari haj mavsumida Abdulmalik ibn Marvonni oʻldirishni rejalashtirishganida, ular katta shuhrat qozonishdi. Shabib ibn Yazid boshchiligidagi bu guruh oz sonli boʻlishiga qaramay, bir necha bor Hajjaj ibn Yusuf qoʻshinlarini qattiq magʻlubiyatga uchratdi. Koʻfada Hajjaj lashkarboshisi Atob ibn Varroqani 600 odami bilan birga oʻldirishdi.
Hajjaj ibn Yusuf Koʻfa aholisi Xavorijlarga qarshi jangda gʻalaba qozona olmasligidan umidini uzdi. Bu vaqtga kelib, Abdulmalik ibn Marvonning buyrugʻi bilan u shaxsan qoʻmondonlikni oʻz qoʻliga oldi va birinchi marta Shabib ibn Yazidning qoʻshinini magʻlub etdi. Shabib qochib, Ahvozga boshpana oldi.
Hajjaj ibn Yusuf ularning orqasidan qoʻshin yubordi. U yerda ikkala qoʻshin yana yuzma-yuz keldi va shiddatli jang boshlandi. Gʻalaba va magʻlubiyat hali maʼlum emas edi, biroq Shabib yana qochishga majbur boʻldi. Qochayotganida katta daryodan oʻtayotganida otidan yiqilib, suvga choʻkib halok boʻldi. Shu tariqa Umaviylar xalifaligi Shabib fitnasidan qutuldi va islom jamiyati tinchlikka erishdi.
