Yozuvch: Tohir Ahrar

Ikkinchi e’tiroz:

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Madinaga hijrat qilmaganlarida, Alloh taolo ularning da’vati, targ‘iboti va kofirlar zulmiga sabr-toqat va sabr-toqatini buyuk jihod deb talqin qildi va dedi: (فَلاتُطعِ الکفِرینَ وَ جاهِدهُم بَه جِهاداً کَبِیراً)

Yana Alloh taolo musulmonlarga shunday amr bergan

(کُفُّوا أَيدِيکُم) Xo‘sh, nega Alloh taolo da’vat va da’vat uchun “Jihod Kabir” so‘zini ishlatgan

Birinchi javob:

Johid so’zining ma’nosi sinashdir ey Allohning Rasuli!!  Va’z va da’vatda ko‘p mashaqqat va mashaqqatlarga qaramay ko‘proq harakat qiling, arab tilida mashaqqat va mehnat har bir narsada, xoh yaxshi, xoh yomon;  Agar mavjud bo’lsa, so’zma-so’z jihod deyiladi.Jihod arab tilida faqat “Alloh yo’lida jang qilish” uchun qo’llaniladigan atamadir.

Ikkinchi javob:

Har bir so‘zni jihod ma’nosida olib boradigan bo‘lsak, Alloh taolo Luqmon surasida insonni ota-onasiga yaxshi munosabatda bo‘lishga buyurganimizni, undan oldin aytadi: (وَ اِن جَاهَداکَ عَلی أنْ تُشْرِک بِيْ ما ليْس لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلاتطِعْهُما)

Bu yerda Alloh taolo o‘g‘lini shirk va kufrga yetaklamoqchi bo‘lgan ota-onaning harakatini jihod deb talqin qilgan ekan, ma’lum bo‘lishicha, bu yerda jihod so‘z ma’nosida emas, lug‘aviy ma’noda qo‘llangan ekan!!

Uchinchi javob:

Ummatning barcha ulamolari jihod Madina ul-munvarada farz qilingani va yuqoridagi oyatlar makkalik ekanligiga yakdil fikrdadirlar, shuning uchun u tom maʼnodagi jihod emas, balki daʼvat va daʼvatda saʼy-harakat qilish uchun qilinganligi aniq.

To’rtinchi javob:

“Salvo” so‘zidagi musulmonlarning harakatini, “Haj” – niyat, “Savm” esa ro‘za ma’nosini bildiradi.Agar hukm lug‘aviy ma’nodan kelib chiqib chiqarilgan bo‘lsa, bomdod namozini o‘qish, niyat qilish. biror narsa qilish, haj qilish va biror narsadan ro’za tutish.Bu ro’zadir, hukmi esa bunday emas, lekin bizga atama va diniy ta’rif kerak.

Demak, Qur’oni Karimning ushbu oyatidagi johid so‘zi jihod ma’nosida emas, balki harakat ma’nosida ekani ma’lum bo‘ldi.