Talab-alim Safatulloh «Sayoh»
Yaxshi va yomon, jamiyat, odamlar, guruhlar, hukumat va umuman hayotning har bir qismi uchun asosiy tamoyillardir. Jamiyatda yaxshi va yomon odamlar mavjud. Qolgan barcha shunga o‘xshash, lekin eng muhim narsa – yaxshi va yomonni tadqiq qilish, tushunish va ajratishdir.
Dinda va mazhabda ham yaxshi va yomon, haqiqat va botil mavjud. Ammo bu haqiqat va botilni tadqiq qilish va bilish Qur’on va Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning hadislarida juda yaxshi tushuntirilgan.
Agar biror kishi Qur’onga Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam va uning sahobalari amalga oshirgan tarzda amal qilsa va Qur’onni Payg‘ambarimiz va sahobalari izohlagan tarzda izohlasalar, ular zamonning eng yaxshi va adolatli odamlaridir.
Ammo Allohning hukmlarini, Payg‘ambar hadislarini, Islomning muqaddas ahkomlarini va toza sahobalarning yo‘lini o‘zgartirganlar eng yomon va botil odamlar hisoblanadi.
Hozirgi kunda xawarijlar (DAISH) deb ataladigan odamlar Qur’on va hadislardan xalq uchun izoh bo‘ladigan dalil keltira olmaydi. Shuning uchun ular noto‘g‘ri da’volarini isbotlash uchun Tolibon, Al-Qoida yoki boshqa jihodiy guruhlarning haqiqat emasligini aytadilar va shu sababdan ulardan ajralib, o‘zlari uchun boshqa yo‘l tanlaganliklarini ta’kidlaydilar. Biroq Tolibon, Al-Qoida va boshqa jihodiy guruhlar Islom va Allohning birligini ta’minlash yo‘lida harakat qildilar, ammo xawarijlar bu uslubni o‘zgartirdilar va muqaddas Islom dinini nomini to‘kib yubordilar.
Birinchi xavarijlar eng yaxshi insondan ajralishdi; to‘rtinchi rashid xalifa Ali karamallahu wajhahu nafaqat sahoba edi, balki vahiy yozuvchisi va Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning kuyovi edi. U, shuningdek, Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning amakisi o‘g‘li bo‘lib, Payg‘ambarimiz uni bolalikda tarbiyalagan va uni o‘z oilasidan deb hisoblagan. Birinchi imon keltirgan bola sifatida Ali karamallahu wajhahu eng afzal bo‘ldi, ammo xavarijlar undan ajralishdi va barcha bu fazilatlariga qaramay, kofirlik va bid’at fatuosini chiqardilar.
O‘sha davrda ham xawarijlar Qur’on oyatlarini xavarijlar bugun (DAISH) o‘z manfaatlari uchun qanday talqin qilayotgan bo‘lsa, shunday talqin qilganlar.
Agar siz ular yoki har qanday demokrat bilan ijtimoiy tarmoqlarda uchrashsangiz, ular o‘z haqliligini ta’kidlash uchun Tolibon yoki Al-Qoida haqiqat bo‘lsa, nima uchun DAISH ulardan ajralganligini savol qilishadi. Ammo ular haqiqiy holatni bilmaydilar: agar haqiqat va botil bir guruhda to‘plansa, Alloh u yerda albatta bir voqea yaratadi, bu esa haqiqat va botilni ajratadi.
Bu, Ali va Muaviya roziyallohu anhuma davrida hakamlik yoki vositachilik hodisasi kabi, hozirgi kunda Marhum Amir-ul-Mu’minin Mulla Muhammad Umar rohimahullohning vafoti va keyingi kofirlar bilan murosaga kirishish kabi voqealardir.
Alloh taolo bundаy kunlаrni – оstidа hikmаtlаr bоrligi uchun – gоh g‘аlаbа, gоh mаg‘lubiyat tаrzidа оdаmlаr o‘rtаsidа аylаntirib turаdi. Alloh taolo аzаldа bilgаn nаrsаsi yuzаgа chiqishi, Uning O‘zi chin mo‘minlаrni bоshqаlаrdаn аjrаtib ko‘rsаtishi vа ichlаringizdаn bа’zi qаvmlаrni shahidlik ne’mаti bilаn siylаshi uchun shundаy qilаdi. Аllоh Uning yo‘lidа jаng qilishdаn chetlаnib, o‘z jоnlаrigа zulm qilgаn kimsаlаrni yoqtirmаydi
Oli imron 140. Tafsir Muyassar o’zbekcha tarjimasi.