Ahmad Shakib
Ushbu silsilaning davomida Xavorijlar sodir etgan boshqa ba’zi gunohlar ham tilga olinadi. Ular quyidagilardir:
14 – Bidatchilar safiga qo‘shilish
Bid’at – bu din ichiga Qur’on va Sunnatda asosi bo‘lmagan yangi narsani kiritishdir. Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallam aytadilar:
“Kim bizning ishimizda (dinimizda) undan bo‘lmagan narsani kiritsa, u rad etilgan bo‘ladi.” (Buxoriy va Muslim)
Bid’at – iymonga ziddir. Chunki bid’at, go‘yoki din nosoz va yetarli emas, uni kimdir to‘ldirmoqchi degan ma’noni anglatadi. Bu esa iymonga qarshi va sahobalarning yo‘liga zid ishdir. Shuning uchun kim bid’at yo‘lini tutsa, u aslida adashganlik yo‘lini tanlagan bo‘ladi.
Xavorijlar ummatning ittifoqiga qarshi chiqib, yangi e’tiqodlar uydirdilar. Ular katta gunoh qilganlarni kofir deb atadilar va musulmonlarga qarshi urush fatvosini berdilar. Bularning barchasi bid’at sanaladi, chunki na Qur’onda bor, na hadisda, va na sahobalar buni tasdiqlagan. Hazrat Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu aytganlar:
“Xavorijlar bid’at egasi va johil kishilardir. Ularning zohiriy ibodatlari ko‘p, ammo aql va ilmga ega emaslar.”
15 – Shariy hokimga itoat qilmaslik orqali Alloh va Payg‘ambariga itoatsizlik qilish
Alloh taolo bizga Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallam va o‘zimizdan bo‘lgan hokimlarga itoat qilishni buyurgan:
“Ey mo‘minlar! Allohga itoat qiling, Payg‘ambarga itoat qiling va o‘zingizdan bo‘lgan hokimlarga ham itoat qiling!” (Niso – 59)
Demak, kim shariy hokimga bo‘ysunmasa, u aslida Alloh va Payg‘ambariga bo‘ysunmagan hisoblanadi. Chunki hokimga itoat – shariat asosidadir, toki u Allohga osiy bo‘lishni buyurmaguncha.
Xavorijlar Alloh va Payg‘ambariga itoatsizlik qilganlar. Chunki ular shariy imomlarga itoat qilishni tan olmaydi, ularni kofir deb hisoblaydi va Islom dushmanlariga qarshi birlashish o‘rniga musulmonlarga qarshi qurol ko‘tarib urushadilar. Bu esa ochiq-oydin tarzda yuqoridagi oyatga zid amal bo‘lib, Alloh va Uning Rasuli bilan qarama-qarshilikda bo‘lishdir. Ular dushmanga emas, balki o‘z ummatiga qarshi jang qiladilar.
16 – Itoatdan chiqish
Bu amal musulmon hokimga bo‘ysunmaslik, bay’atni buzish va hukumatga qarshi qo‘zg‘olonni anglatadi. Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallam aytganlar:
“Kim itoatdan chiqsa va jamoani tark etsa, so‘ng o‘sha holatda o‘lsa – u johiliyat o‘limi bilan o‘lgan bo‘ladi.” (Sahih Muslim)
Ushbu hadis aniq ifodalaydiki, itoatdan chiqish – johiliyat alomatidir va shar’iy jihatdan yomon amaldir.
Xavorijlar musulmon hokimlar bilan bay’at qilmaydilar, itoatdan chiqadilar va musulmon hukumatlarga qarshi qurol ishlatadilar. Bu aynan Rasululloh sallallohu alayhi vasallam keskin man qilgan “naza’ul-yad minat-to‘a” – ya’ni itoatdan qo‘lni tortishdir. Ular ummat birligini parchaladilar, fitna tarqatdilar va nihoyat Islom dushmanlariga xizmat qildilar.
