Ziya Barri
Garchi dunyo bo‘ylab urush olib borayotgan turli guruhlarning ayollarni jalb qilish jarayoni kam uchrasa-da, IShID ayollar va bolalarni o‘z saflariga qo‘shishga alohida e’tibor qaratadi.
Bu mavzu IShID ning ekstremistik pozitsiyasini va botil ideologiyasini kuchaytirishda muhim rol o‘ynaydi, quyida ushbu mavzuga oid ayrim jihatlar ko‘rsatib o‘tiladi:
- Ayollarning jang maydonidagi va qo‘llab-quvvatlashdagi roli:
Ayollarni jalb qilish IShID uchun ikki jihatdan muhim va ahamiyatlidir. Birinchidan, ayollar ichki qo‘llab-quvvatlash, ovqat tayyorlash, davolash va boshqa bilvosita vazifalar uchun jalb qilinadi, bu jangchilarning ehtiyojlarini qondirishda muhim rol o‘ynaydi. Ikkinchidan, IShID ayollarni jangga undaydi va ba’zi hollarda ularni xudkushlik hujumlari uchun o‘rgatadi. Ayollarning bu roli nisbatan yangi bo‘lib, jang maydonlarida ularning ishtirokini oshiradi.
- Avlod tarbiyasini rejalashtirish urinishlari:
IShID ayollar va yosh qizlarni o‘z jangchilariga turmushga chiqishga undaydi. Ularning maqsadi IShIDning aqidalariga asoslangan yangi avlodni tarbiyalashdir, bu avlod guruhning botil ideologiyasini oson qabul qiladi va IShIDning kelajakdagi kuchiga aylanadi. Bu harakat IShID uchun “ideologik avlod tarbiyasi” deb qaraladi.
- Global targ‘ibotni kengaytirish urinishlari:
IShID ijtimoiy tarmoqlar va boshqa targ‘ibot vositalari orqali ayollar va yoshlarni o‘z saflariga qo‘shilishga undaydi. Ular shu yo‘l bilan o‘z targ‘ibotini dunyo miqyosida kengaytirishga va o‘zlarini kuchli davlat sifatida ko‘rsatishga harakat qilishadi, go‘yo bu davlatda ayollar, erkaklar va bolalar birgalikda yashayotgandek tasvir berishga intilishadi.
- Oila hayotini yaratishga intilish:
IShID o‘z nazoratidagi hududlarda o‘zini “Islomiy davlat” sifatida ko‘rsatishga harakat qiladi. Shu maqsadda ular oilalarni tashkil etishga va hududda odatiy hayot kechayotgani ko‘rinishini yaratishga urinishadi.
Oilalarni tashkil etish va ularni boshqarish odamlarni IShIDning faqat jangovar guruh emas, balki davlat ekanligiga ishontirish vositasidir. Oilaviy tuzilmalarda ayollar muhim rol o‘ynaydi, shuning uchun ayollarni jalb qilish IShID uchun bu nuqtai nazardan ham ahamiyatlidir.
- Ayollardan xudkushlik hujumlarida foydalanish:
IShID ayollardan xudkushlik hujumlari uchun ham foydalanadi, chunki ko‘plab madaniyatlarda ayollarga xavfsizlik kuchlari tomonidan kamroq shubha qilinadi. Ushbu guruh ayollardan taktik maqsadlarda foydalanishga harakat qiladi. Ayollar tomonidan amalga oshirilgan xudkushlik hujumlari IShID uchun yangi harbiy strategiyadir, chunki ayollar erkak jangchilar kira olmaydigan hududlarga osongina kirishi mumkin.
- Ayollar va yoshlarga “shahidlik” va “qahramonlik” ideologiyasini singdirish:
IShID ayollar va yoshlarga “shahidlik” va “qahramonlik” g‘oyalarini ilgari suruvchi shior va bayonotlar taklif qiladi. Ular bu g‘oyalarni kuchaytirishga harakat qilib, odamlarni o‘z hayotini “jihod yo‘lida” qurbon qilishga undaydi. Ushbu ideologiya ayniqsa diniy e’tiqodlarga yaqin bo‘lgan va o‘zini qahramon deb bilgan odamlar orasida kuchli ta’sir ko‘rsatadi.
- Ijtimoiy tengsizlik va iqtisodiy muammolardan foydalanish:
IShID qashshoqlik, ishsizlik yoki boshqa iqtisodiy va ijtimoiy muammolar tufayli qiynalayotgan ayollar va yoshlarga e’tibor qaratadi. Ular bu muammolardan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalanishga va o‘z “Islomiy davlati” soyasida adolat, yaxshi hayot va imkoniyatlar yaratilishini va’da qilgan holda odamlarni jalb qilishga urinishadi.
Xulosa qilib aytganda, IShID ayollar va bolalardan o‘z harbiy, targ‘ibot va ideologik maqsadlari yo‘lida vosita sifatida foydalanadi. Ular kelajak avlodni o‘z ekstremistik ideologiyasi bilan tarbiyalashga va uzoq muddatli maqsadlariga erishish uchun asos yaratishga harakat qilishadi. Ammo, alhamdulillah, hozirda bu borada ham ular mag‘lubiyatga uchramoqda.
