Ehson Sajidiy
DAISh(ISHID) va zamonaviy texnologiya vositalaridan foydalanish:
G‘arb bilan yashirin aloqalar va uning islom olamiga ta’siri bo‘yicha keng qamrovli tahlil
Takfirchi va xavorijlarga xos DAISh(ISHID) guruhi o‘zini islom himoyachisi sifatida ko‘rsatsa-da, amalda G‘arbning eng murakkab va ilg‘or aloqa texnologiyalarining faol iste’molchisi edi. Bu ochiq-oydin ziddiyat tashvishli haqiqatlarni fosh qiladi va ularni chuqur hamda har tomonlama o‘rganishni talab qiladi. Quyida shu mavzuga doir tahlil va uning islom olamiga ta’siri bayon qilinadi.
Texnologiya inson hayotining ajralmas qismiga aylangan davrda, DAISh(ISHID) ilmiy yutuqlardan yovuz va g‘ayriinsoniy maqsadlar yo‘lida qanday foydalanish mumkinligini ko‘rsatdi. Bu takfirchi guruh “salaf solih”ga qaytish va g‘arbparastlikka qarshi kurash shiorini ko‘targan bo‘lsa-da, amalda zamonaviy texnologiyalarga to‘liq bog‘liq edi. (X) Facebook, YouTube va Instagram kabi ijtimoiy tarmoqlar bu guruhning asosiy targ‘ibot vositalariga aylangan edi.
DAISh(ISHID) ilg‘or dasturlardan foydalangan holda professional darajadagi videolar tayyorlab, islomni buzib ko‘rsatuvchi zo‘ravon tasvirlarni tarqatdi. Qiziqarli jihati shundaki,(ISHID) DAIShning media mahsulotlari shunchalik yuqori sifatli bo‘lganki, ko‘plab tahlilchilar bu guruh G‘arb mediasi mutaxassislarining yordami bilan ishlagan degan fikrga kelishgan. Ularning videolari tasvirga olish, yorug‘lik, montaj va hatto ovoz texnikasi bo‘yicha xalqaro kino standartlariga teng edi.
Biroq, bu guruh o‘z nazoratidagi hududlarda eng kichik sivilizatsion belgilarni ham yo‘q qilar va aholiga ko‘plab texnologiyalardan foydalanishni taqiqlardi. Aloqa sohasida esa ular keng ko‘lamda G‘arb kompaniyalari ishlab chiqqan Telegram kabi shifrlangan messenjerlardan foydalanganlar va ularni g‘ayriinsoniy operatsiyalarni muvofiqlashtirishning asosiy vositasiga aylantirganlar.
Qizig‘i shundaki, DAISh(ISHID) G‘arbga qarshi qancha ko‘p shiorlar ko‘tarsa, ularning G‘arb mahsulot va xizmatlariga bog‘liqligi ham shunchalik ortardi. Ko‘plab hisobotlarga ko‘ra,(ISHID) DAIShning yuqori darajadagi qo‘mondonlari butun dunyodagi jangchilari bilan onlayn o‘yinlar va boshqa raqamli platformalar orqali shifrlangan chatlarda muloqot qilganlar.
Hududlaridagi oddiy aholiga bu texnologiyalardan foydalanish man etilgani holda, bu ochiq ziddiyat xavorijlarning texnologiyani taraqqiyot uchun emas, balki hukmronlik va terror vositasi sifatida ishlatganini ko‘rsatadi. Bu holat(ISHID) DAIShning ikkiyuzlamachi mohiyatini yaqqol namoyon qiladi.
Shuningdek,(ISHID) DAIShning moliyaviy manbalarini tahlil qilish shuni ko‘rsatadiki, ularning daromadlarining katta qismi ilg‘or aloqa va harbiy jihozlarni sotib olishga sarflangan. Ular neft kontrabandasidan, tovlamachilikdan va qadimiy yodgorliklarni o‘g‘irlash orqali millionlab dollar topib, bu mablag‘larni texnik jihozlarga yo‘naltirganlar; shu paytda esa DAISh(ISHID) nazoratidagi hududlardagi odamlar oziq-ovqat va dori-darmon tanqisligidan aziyat chekayotgan edi.
(ISHID)DAIShning zamonaviy texnologiyalardan foydalanishi islom olami uchun vayronkor oqibatlarga olib keldi. Bu guruh kiber-makonni suiiste’mol qilib, islomni buzib ko‘rsatuvchi va zo‘ravon qiyofa yaratdi, bu esa butun dunyo jamoatchiligi ongida salbiy taassurot qoldirdi. Hatto islomga qiziqqan ko‘plab g‘arb yoshlarining ham bu dinni qabul qilish istagi (ISHID)DAIShning jinoyatlari tufayli so‘ndi, chunki ular bu guruh islomiy tizim nomidan dunyoga yetkazgan xabarlarni zulm, adolatsizlik va g‘ayriinsoniy jinoyatlarga to‘la manzaralarni ko‘rib, islomdan nafratlanishga boshladilar.
Eng tashvishli jihati shundaki, G‘arb kuchlari (ISHID) DAIShning texnologiyadan foydalanishiga qarshi sukut saqladilar va hatto ba’zan ular bilan hamkorlik qildilar. G‘arb kompaniyalari DAISh(ISHID) hisoblarini osongina bloklashi mumkin bo‘lsa-da, buni ataylab kechiktirar edilar. Ayrim tahlilchilar G‘arb davlatlari (ISHID) DAIShga texnologiyadan foydalanishga ataylab imkon bergan, ularni Yaqin Sharqdagi siyosiy maqsadlarini ilgari surish vositasi sifatida ishlatgan deb hisoblaydilar.
Xulosa qilib aytganda, DAISh(ISHID) tajribasi islom olami uchun katta saboqlarni o‘z ichiga oladi: musulmonlar hushyor bo‘lishlari kerak islom dushmanlari texnologiyani bu dinni zaiflashtirish vositasi sifatida qanday ishlatishini anglash zarur. Bu voqea shuni ko‘rsatadiki, texnologiyadan foydalanish bilan g‘arbona mafkuraviy hukmronlik o‘rtasidagi farqni aniq ajratish lozim va texnologiyaning islomni zaiflashtirish vositasiga aylanishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak.