Usama Hammam
Oldingi ikki qismda Suriyada “Salim” taxallusi bilan tanilgan DAISH a’zosi bilan bo‘lgan suhbatdan ba’zi nuqtalarni bayon qilgan edik. Yurgen Todenho‘fer va Salim o‘rtasidagi aloqa uziladi va boshqa bir kishi – 2014 yilda Suriyada DAISHning nemis a’zolaridan biri bo‘lgan “Abu Qatoda” Todenho‘fer bilan bog‘lanadi.
Abu Qatodaning asl ismi Kristian Emde bo‘lib, u ilgari protestant nasroniy edi. U Todenho‘fer bilan aloqa o‘rnatib, DAISHning media bo‘limlaridan biri mas’uli sifatida tanishtiriladi.
OAV bilan yaxshi tanish bo‘lgan Abu Qatoda suhbat davomida DAISH rahbarlari haqida hech qanday maxfiy ma’lumotni oshkor qilmaydi. U guruhga tegishli haqiqatlarni yashirishga harakat qiladi. Ko‘pincha jim turadi yoki ehtiyotkorlik bilan javob beradi. U o‘zining suhbatdagi fikrlari nashr qilinmasligini bilgan, ammo DAISH a’zosi bo‘lgani uchun bu guruhning mafkurasi haqida fikr bildiradi.
DAISHning mafkurasi va odatlari shundan iboratki, bu guruh o‘z fikrlaridan ozgina bo‘lsa-da chetga chiqqan har qanday guruh yoki musulmonni kofir yoki murtad deb ataydi. Bunday odamlarni Islomdan chiqqan deb hisoblab, o‘zining birinchi darajali dushmani deb biladi.
Suhbat davomida Abu Qatodadan HAMAS harakati haqida so‘raladi. U javob beradi:
“HAMAS va Hizbulloh bir xil; HAMAS – islom libosida demokratlar. Sizni xotirjam qilish uchun aytmoqchimanki, G‘azodagi do‘stlarimiz shunday deyishdi: HAMAS biz uchun Isroildan ham xavfliroq.”
Abu Qatodadan Yaqin Sharqdagi DAISHning soni va statistikasi haqida so‘raladi. U shunday deydi:
“Aniq raqamlar mavjud emas, ammo shuni aytishim mumkinki, kuniga taxminan ellik nafar rus tilida so‘zlashuvchi odam bizga qo‘shiladi. Bir oyda olti mingdan ortiq jangchi bizning saflarimizga kelgani aytilmoqda. Mosulni egallaganimizdan so‘ng, Iroqdagi kuchlarimiz soni o‘n barobarga oshdi.”
Yaqin Sharqdagi DAISH saflariga sobiq Sovet Ittifoqiga tegishli bo‘lgan rus tilida so‘zlashuvchi mamlakatlar fuqarolarining qo‘shilishi diqqatga sazovor. Oxirgi o‘n yil ichida ayniqsa Tojikiston fuqarolari DAISH saflariga qo‘shilib kelishmoqda.
Tojikiston va Markaziy Osiyo hamda Shimoliy mamlakatlar fuqarolari nafaqat Yaqin Sharqda, balki so‘nggi uch yil ichida Afg‘onistonda ham o‘z joniga qasd qilish hujumlarini amalga oshirish uchun ishga solingan.
Shimoliy va Markaziy Osiyo mamlakatlarida ko‘plab Islomiy hukmlarni amalga oshirish keskin cheklovlar bilan duch kelmoqda. Ushbu hududlarda musulmonlarning diniy erkinliklari juda cheklangan va ular hatto kundalik hayotda shariatga muvofiq shaxsiy hayot kechira olmaydilar.
Osiyoda terrorizmga qarshi kurash bahonasida qo‘llanilayotgan bu cheklovlar, aslida, musulmonlarda norozilikni kuchaytirib, ularni DAISH kabi ekstremistik va takfiriy guruhlarga osongina jalb qilinishiga sabab bo‘lmoqda.
