Ashraf Haqdoost

Shubhasiz, hozirgi Tojikiston hukumatini xorijiylar – ya’ni, Daesh (IShID) khavorijlarining bosh boshpanasi deb atash mumkin; bu mamlakat nafratlangan ushbu guruhni qo‘llab-quvvatlash orqali G‘arb davlatlarining izidan bormoqda va ular kabi ISHIDni vosita sifatida ishlatib, noqonuniy manfaatlarini ta’minlamoqchi.

Afg‘onistonda o‘ldirilgan xorijiylarning fuqaroligi hamda tirik qolib, qo‘lga olinganlarning iqrorlari Tojikistonning ISHID xorijiylarini har tomonlama ta’minlashdagi chuqur va keng ko‘lamli faoliyatini ochiq-oydin ko‘rsatadi.

Bu orada, Tojikistonni tashqi ko‘rinishda islomiy bo‘lgan, ammo aslida Islom va uning muqaddaslariga qarshi kurashda eng ilg‘or davlatlardan biri sifatida ko‘rish mumkin; bu mamlakat rahbarlarining butun diqqat-e’tibori islomiy sha’oirlarga qarshi kurashga qaratilgan.

Boshqa tomondan, yomon nom chiqargan xavorij guruh a’zolari Tojikistondan kelib chiqqan bo‘lsalar-da, mamlakat ichida faoliyat yuritishga ruxsat etilmaydi, shu sababdan ular qo‘shni davlatlar – masalan, Afg‘onistonga bostirib kirib, Islom dushmanlari maqsadlari yo‘lida vayronagarchilik, fitna va beqarorlik yaratishga urinadilar.

Afg‘onistonda Islomiy Amirat hokimiyatga kelganidan so‘ng, hamma uchun ayon bo‘ldiki, ISHIDning buzg‘unchi faoliyati katta darajada bostirildi va ushbu tashkilotning ichki kalit a’zolari yo o‘ldirildi, yo bo‘lmasa qo‘lga olindi.

Endilikda, ISHID faoliyatining kamayishi ortidan Tojikiston hukumati go‘yoki yangi reja ishlab chiqqan; bu zaharli reja Tojikistonlik sodda yoshlarga ISHID saflariga qo‘shilish yo‘lini ochib bermoqda.

So‘nggi harakat sifatida, Tojikiston prezidenti Emomali Rahmon yangi bir qonunga imzo chekdi. Unga ko‘ra, ijtimoiy tarmoqlarda hukumat tomonidan “ekstremistik” va “terroristik” deb topilgan postlarga layk bosish yoki izoh yozish endilikda jinoyat hisoblanmaydi.

Bu holat shunday bir mamlakatda yuz bermoqdaki, rasmiy statistikaga ko‘ra, hozirgacha 1500 dan ortiq kishi ayni shu ayblovlar bilan Tojikiston qamoqxonalarida saqlanmoqda. Ularning ayrimlari faqat hukumat tanqidchilarining postlari yoki ekstremistik guruhlar materiallariga javob yozgani uchun og‘ir jazolarga tortilgan.

Bunday qonunning to‘satdan bekor qilinishi, ayniqsa doimo islomiy ko‘rinishlarga nisbatan qattiq munosabatda bo‘lgan mamlakatda, aqlli insonlar uchun shubhali ko‘rinadi.

Bu chora, ekstremizm xavfi hanuz mavjud bo‘lgan bir vaqtda, haqiqatdan ham orqaga chekinishmi? Yoki bu, ijtimoiy tarmoqlarda ISHIDning yumshoq va yashirin targ‘ibotini osonlashtirish uchun qasddan qilinganmi?

Haqiqat shuki, bu qaror xalqning huquqlariga achinish natijasi emas, balki Tojikiston hukumati tomonidan mintaqada ISHID loyihasini yumshoq shaklda qo‘llab-quvvatlash uchun tuzilgan xavfli rejaning bir qismidir.

Bugungi kunda, Islomiy Amirat kuchli iroda bilan ISHIDning ildizini Afg‘onistonda quritib, xavfsizlikni ta’minlagan bir paytda, xavorijlar bu safar Tojikiston hukumati tomonidan yashirin ko‘mak bilan, ijtimoiy tarmoqlar orqali bexabar tojik yoshlari orasidan safarbarlik qilishga urinmoqdalar.