Joriy sharh
Bir necha kun oldin Birlashgan Millatlar Tashkilotining sanksiyalarni nazorat qilish va tahlil qilish guruhi o‘zining 35-hisobotini Xavfsizlik Kengashiga taqdim etdi. Ushbu hisobot yiliga ikki marta IShID, Al-Qoida va boshqa guruhlarning holati haqida chop etiladi va hozirgi hisobot 2024-yilning birinchi yarmidan dekabr oxirigacha bo‘lgan davrni qamrab oladi.
Hisobotda aytilishicha, Pokiston xavfsizlik tashkilotlari o‘tgan yozda IShIDning uchta muhim yetakchisini qo‘lga olgan va shu tariqa IShIDning Xuroson bo‘limi tomonidan Pokistonda markazlashuvga bo‘lgan harakatlarni to‘xtatishga harakat qilgan. Ushbu shaxslarning ismlari Adil Panjshiri, Kaka Yunus (O‘zbekiston fuqarosi) va Abu Munzir (Tojikiston fuqarosi) deb keltirilgan.
Pokiston xavfsizlik tashkilotlari odatda bunday yutuqlarini yashirmaydi, biroq bu xabarni o‘z ommaviy axborot vositalari orqali emas, balki BMT sanksiyalarni nazorat qilish guruhi orqali e’lon qilganining turli sabablari bo‘lishi mumkin.
Afg‘oniston Islom Amirligi xavfsizlik kuchlarining qattiq harakatlaridan so‘ng, Xurosoniy xorijiylarning rahbariyati Pokistonga qochib, Belujiston va Xaybar-Paxtunxvada o‘z markazlarini yaratdi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti, xalqaro axborot agentliklari va hatto Pokiston harbiylariga yaqin ommaviy axborot vositalari ham bu ma’lumotlarni tasdiqlagan.
Pokiston rejimi xavfsizlik tashkilotlari endi Panjshiri, Yunus va Abu Munzirni qo‘lga olganini da’vo qilayotgan bo‘lsa, aslida Al-Marsad va boshqa manbalarning hisobotlarini tasdiqlamoqda. Ushbu hisobotlar IShID Xuroson bo‘limining markazi Pokistonga ko‘chib o‘tganini va u yerdan butun mintaqa va dunyo bo‘ylab hujumlarni tashkil qilayotganini ko‘rsatmoqda.
Adil Panjshiri va uning sheriklari 2024-yil 3-yanvarda Erondagi Kerman shahrida sodir etilgan hujumni rejalashtirgan shaxslar sifatida tanilgan. Ushbu hujumda taxminan 400 kishi halok bo‘lgan edi. Ularning Pokistonda qo‘lga olinishi Kerman hujumi ham Belujistondan rejalashtirilganini isbotlaydi. Pokiston razvedka tashkilotlari esa faqat o‘zini oqlash uchun ularni hibsga olgan. (Xavfsizlik manbalariga ko‘ra, Adil Panjshiri 2020-yil 2-noyabrda Kobul universitetiga hujum rejalashtirgan bo‘lsa, Abu Munzir Tojikistonlik Moskvaning “Krokus” zaliga qilingan hujumni rejalashtirishda ishtirok etgan.)
Pokiston katta ehtimol bilan Adil Panjshirini qo‘lga olib, uni Eronning Baluj ajralib chiqish harakatiga aloqador shaxslariga almashtirish va o‘z manfaatlariga erishish niyatida bo‘lishi mumkin.
Kerman hujumining asosiy rejalashtiruvchisi Tojikiston fuqarosi bo‘lib, “Tariq” va “Abdulloh” taxalluslari bilan tanilgan shaxsdir. U hozir Pokistonning Belujiston viloyatida yashamoqda, ammo Pokiston rejimi BMTning sanksiyalarni nazorat qilish guruhiga u Afg‘onistonda ekanini da’vo qilmoqda. Tariq faqat Kerman hujumini emas, balki o‘tgan yil mart oyida Qandahorda sodir bo‘lgan hujumni ham rejalashtirgan. U Qandahordagi hujum ijrochisi Asadbek Madiyarovni Belujistondagi lagerlarda tayyorlab, keyin u yerdan Qandahorga yuborgan.
Pokiston dunyo e’tiborini Belujiston va Xaybar-Paxtunxvadagi IShID faol markazlaridan chalg‘itishga harakat qilmoqda. Ammo har kuni uning o‘zi o‘z da’volari orqali fosh bo‘lmoqda. Agar Belujiston va Xaybar-Paxtunxvadagi IShID markazlariga e’tibor berilmasa, mintaqada Kerman, Qandahor, Kobul va boshqa joylardagi kabi yana qonli hujumlar sodir bo‘lishi ehtimoldan yiroq emas.
