Shahid Said – Hikmatulloh Mazmal, Haji Xalilurrahmonning o‘g‘li va Mulla G‘ulom Hazratning nabirasi, hijriy-shamsiy 1379-yil 2-oy 22-kunida Vardak viloyati, Bandchak tumanining “Xot” nomli shahidlar yetishtirgan darasidagi “Madu” qishlog‘ida dunyoga keldi.
U endigina yetti yoshga to‘lganida, qishloq masjidi imomidan boshlang‘ich diniy va aqidaviy taʼlimni ola boshladi va keyin o‘z qishlog‘ining diniy madrasasiga qadam qo‘ydi. So‘ngra «Odamxayl» madrasasiga bordi va bir muddat o‘tib, «Dasht-e-Tup»dagi Shohadat dorululumi talabasi bo‘ldi. O‘sha yerda o‘ninchi sinfgacha tahsil oldi va diniy fanlarni beshinchi bosqichgacha o‘rganib chiqdi.
Fathdan (g‘alabadan) keyin bir muddat “Kobul Mash’al universiteti”da huquq yo‘nalishida o‘qishni boshladi, biroq o‘qishining uchinchi semestridayoq bu foniy dunyodan ko‘z yumdi va azaliy orzusiga – shahidlikka yetishdi.
Shahid Mazmal (Taqabbalahullah) imonli va fidokor yoshlardan biri edi, uning tomirlarida imon jozibasi qon kabi oqardi. Har qachon jihod nidosi yangrasa, u birinchi saflarda hozir bo‘lardi. Bu nido uning uchun oddiy buyruq emas, balki g‘ayrat, fidokorlik va daʼvatning ovozi bo‘lib, u bunga qalbidan javob qaytarardi.
U «Dasht-e-Tup»dagi madrasa talabasi bo‘lgan chog‘ida, yuragida jihodga muhabbat jo‘sh urdi va yashirincha «Shayxobod» mintaqasidagi mujohidlarga qo‘shildi. So‘ng «Shinez» darasiga, Saydobod tumaniga hijrat qildi va u yerda shahid al-Hajj Muhibulloh Vaqos rahbarligidagi guruh bilan birgalikda mina o‘rnatish, kaminda turish va hujum ishlarida qatnashdi.
Har gal kechki hujumlar rejalashtirilganda, safdoshlar ishtirok etishga oshiqardi, biri: Navbat meniki, derdi, boshqasi: Men hali bormaganman, deb turardi. Ammo Mazmal har doim tayyor va birinchi safda turardi. Ba’zida do‘stlari unga: «Mazmaljon! Kecha ketgan eding, bugun bizga navbat, deb aytardi, ammo u ko‘z yosh to‘kib shunday javob berardi: Nega yana bu xizmatni menga nasib qilmasin? Bu ko‘z yoshlari kibr emas, balki fidokorlik va ixlosdan tug‘ilgan edi. U har safar jihod va Allohning roziligi uchun jonini fido qilishga tayyor edi.
Mazmal hech qachon o‘zini boshqa mujohidlardan ajratmasdi. Doimo: Men sizlarning akangizman. Sizlarga xizmat qilish mening faxrim. Agar bugun sizga navbat bo‘lsa ham, ko‘nglim rozi emas. Men borishni istayman. Agar bu safar o‘lim yoki jarohat bo‘lsa, menga nasib bo‘lsin; agar g‘alaba bo‘lsa hammamiz uchun bo‘lsin, derdi.
Do‘sti Nikmal shunday hikoya qiladi:
Fidokorlik, sabr va qurbonlik kechasidi. Men va yaqindan tanishim bo‘lgan Mazmal og‘ir bir amaliyotga tayyorlanayotgan edik. Urush maydoni olov, portlashlar va takbir sadosi bilan to‘lib-toshgan edi. Ammo qalblarimiz imon nuri bilan porlardi. Qadamlarimiz shahidlik yo‘li sari ko‘tarilar edi.
O‘sha kunlarda men yangi unashtirilgan edim. Yuragimda oila, imon va vatan ozodligiga muhabbat bor edi. Operatsiyadan bir kech oldin, men va Mazmal bir burchakda o‘tirgan edik. Mazmal qo‘limni ushladi, ko‘zlari porlab, bosiq ohangda va pishiq lahjada dedi: “Nikmal! Sen bor… agar shahid bo‘lsang, ikki yurak sinadi”.
Men kulib: Nega bunday deyapsan, aka? Bu qanday gap? dedim. Ammo u qat’iy edi va qarorida turdi. U ixlosli, jasur va sabrli inson edi. Hayotini din va haqq yo‘lida xizmatga bag‘ishlagan edi. U nafaqat jang maydonida qahramon, balki olimlar, mujohidlar va do‘stlari o‘rtasida muhabbatli, odobli, kamtarin va ixlosli kishining namunasi edi.
Boshqa safdoshi shunday rivoyat qiladi:
Bir kuni G‘azni va Kobuldan ajir qo‘shinlarining taʼminot karvoni kelayotgan edi. Biz shahid Muhammad Jamil Asad rahbarligida kaminda turdik. Shahid Jamil Asad, shahid Hikmatulloh Mazmal va yana bir hijrat qilgan muhojir eng xavfli nuqtaga borishdi. Bu joy dushmanning zarbasi ostida bo‘lishi mumkin edi.
Urush boshlanganida jang qizidi, tanklar shahid Jamil va Mazmal tomon yo‘naldi. Mazmal avtomatik qurol bilan dushman askarlarini band qilib turdi, toki shahid Jamil Asad tankni raketa bilan yo‘q qilsin. Dushman tanklari to‘xtatildi, harakatlari to‘silgan edi.
Mazmal og‘ir yarador bo‘ldi yuzidan, ko‘kragidan va oyoqlaridan. Ammo Allohga shukrki, tezda davolandi va yana jang maydoniga qaytdi.
Sifir Yak vahshiy bo‘linmasi bilan tarixiy jang:
Bu jang Malikhil hududida bo‘lib o‘tdi. Bu jangda Sifir Yak vahshiylariga tarixiy jazosi berildi. Ko‘plab sarkardalar bu muqaddas amaliyotda ishtirok etishdi. Ulardan ko‘pchiligi shahidlikka erishdi jumladan, shahid Jamil Asad va shahid Ubaydulloh Muborak Taqabbalahumullah. Mazmal ham ushbu jangda qatnashdi.
Jang kechga qadar davom etdi. Sifir Yak kuchlari qatl etildi. Mujohidlar oldinga yurib, yo‘l bo‘yida dushmanni yakson qilishdi. So‘ngra tanklar yordamga yetib keldi, mujohidlar orqaga kaminga qaytishdi. Bu jangda Mazmal va yana ikki kishi raketa zarbasi bilan yarador bo‘ldi. Mazmal juda epchil edi, o‘zini oldingi chiziqdan olib chiqdi, qolgan yagona o‘qi bo‘lgan raketani safdoshiga topshirdi.
Mazmal o‘zi shikastlangan holatda boshqa jarohatlanganlarni mashinaga olib bordi. Mirxonxil qishlog‘iga yetayotganlarida dron hujumi bo‘ldi, ammo ishi yurishmadi, hamma salomat qoldi.
Qorli qish xotirasi:
Bir kecha, qor yog‘ayotgan payt, biz Malikhil hududida bir uyning ichida yashiringan edik. Soat 5 atrofida radiosignallar yangradi: dushman hujumga o‘tmoqda. Biz tog‘ga qarab yo‘l oldik. Juda uzoq yurdik, dushman tanklari ham yaqinlashayotgan edi. Ubaydulloh Muborakning mashinasi bizni Hasanxilga olib chiqdi, u yerdan Abdara qishlog‘iga bordik, kunni o‘sha yerda o‘tkazdik. Ammo osmonda razvedka samolyotlari to‘xtovsiz uchardi.
Tun bo‘ldi. Hamma yashirin joylarga ketdi. Men, Mazmal (Taqabbalahullah) va yana ko‘plab mujohidlar bir yerga yashirdik. Soat 11:30da chiqishga qaror qildik. Oxirgi kirganlar bo‘lganimiz sababli oxirgi chiqa olardik. Ammo tezroq chiqishga harakat qildik.
Chiqqanimizda, ko‘plab odamlar allaqachon tashqarida edi. Mazmal: To‘xtang! Uchoq ovozi kelyapti! deb baqirdi. So‘ngra: Orqaga qayting! Jang va bombardimon boshlandi! dedi. Biz hayratda edik. Endigina odamlar chiqib ketgan edi-ku?
Orqaga qaytib, joyimizga yetmasdan ulkan portlash bo‘ldi. Bomba to‘g‘ridan-to‘g‘ri panohgoh ustiga tushdi. Ammo Allohga shukrki, Mazmalning hushyorligi bilan ko‘pchilik saqlanib qoldi.
Nangarhorga yuborilishi:
1398-yilda Nangarhor viloyatida xorijiy dushmanlar bilan og‘ir janglar boshlandi. Mazmal (Taqabbalahullah) ham u yerga yuborildi. Hissar vodiysida joylashgan jihod chizig‘iga yetib borgan zahoti harakat boshladi. Bag‘dodiy punkt ISHIDning eng muhim nuqtasi to‘rt kunlik og‘ir jangdan so‘ng egallandi. So‘ng “Tora Bora”gacha yeta borildi
Bir kuni dron hujumi sabab uch mujohid shahid bo‘ldi. 35 kunlik bu amaliyotdan so‘ng, ular Vardakka qaytishdi.
Kelini beva qoldi:
Qishloqda quvonch taralgan edi, Mazmal uylantirildi. Ammo u yana safga qaytdi. Uylanishga kam vaqt qolgan bo‘lsa ham, Bu hayot rohat uchun emas, fidokorlik uchun derdi. Tug‘ilgan kunini emas, shahidlik kunini kutayotgan edi. Afsuski, to‘y liboslari kiyilmay qoldi. Endi to‘y rasmlari quvonch emas, ko‘z yosh sababi bo‘ldi.
Yakuniy safar:
Hijriy 1447-yil 1-oy 12-kuni (seshanba) nihoyatgi operatsiya boshlandi. Mazmal bir guruh aʼzosi sifatida tayinlandi. Ular dushman tomon 30 metr qolganda to‘xtashi kerak edi, ammo yo‘lboshchi xatoga yo‘l qo‘ydi. Dushman yaqin kelgan edi. Mazmal bir tepalikda turganida dushman to‘satdan qarshi chiqdi va o‘qqa tutdi.
Shu tarzda Mazmal shahidlik nidosiga javob berdi. Biz uni Alloh yo‘lida shahid bo‘ldi deb hisoblaymiz, Alloh bizni ham shunday oxiratga yetkazsin.
