Abu Riyon Hamidiy

Qo‘mondonlik markazining tashkil etilishi

Lashkar o‘z joyiga joylashgach, Sa’d ibn Mu’oz roziyallohu anhu Payg‘ambarimiz ﷺga taklif bildirdi:

 Ey Allohning Rasuli! Siz uchun bir chodir tiklab qo‘yaylik, shunda agar favqulodda bir holat yuz bersa va g‘alaba bo‘lmasa, u yerdan rejalashtirish va vaziyatni nazorat qilish mumkin bo‘ladi. Agar g‘alaba qozonsak, bu bizning maqsadimizdir. Agar mag‘lubiyatga uchrasak, tezkor otlar hozir bo‘ladi, siz xavfsiz tarzda ortga qaytib, odamlaringizga yetib borishingiz mumkin. Chunki ortimizda turgan odamlar sizga juda ixlos qo‘yishgan. Agar jang bo‘lishini bilishganida, sizni yolg‘iz qoldirmasdan yordamga kelishardi.

Payg‘ambarimiz ﷺ Sa’d ibn Mu’ozni maqtab, unga duo qildi. So‘ng jang maydonining shimoliy-sharqiy qismida baland bir joyda chodir tiklandi. Bu qo‘mondonlik markazini himoya qilish vazifasi ansorlardan bir guruhga topshirildi. Ularning boshlig‘i Sa’d ibn Mu’oz roziyallohu anhu edi.

Hazrati Ali roziyallohu anhu rivoyat qiladilar:

“O‘sha kechasi butun lashkar uyquga ketdi, faqat Payg‘ambarimiz ﷺ uyg‘oq bo‘lib, Allohga iltijo qilib, yig‘lab duo qildilar.” (Tabaroniy rivoyati)

Shuningdek, Anas ibn Molik roziyallohu anhu Hazrati Umar ibn Xattobdan roziyallohu anhu rivoyat qiladilar:

“Payg‘ambarimiz ﷺ Badr maydoniga chiqib, bizga Quraysh sardorlarining o‘ldiriladigan joylarini ko‘rsatdilar. Rivoyatchi deydi: Qasamki, u zot ko‘rsatgan joylarning birortasi bo‘sh qolmadi, ularning hammasi o‘sha joyda halok bo‘ldi.” (Muslim rivoyati)

Tong otib, lashkarlar saf tortdi

Ramazon oyining 17-kun tongi otdi. Payg‘ambarimiz ﷺ lashkarni chaqirib:

 “As-salotu, ibadalloh!” (Ey Allohning bandalari! Namoz vaqti keldi.)

Keyin bir daraxt yoniga turib, lashkarni imomlik qilib bomdod namozini o‘qib berdilar.

Namozdan keyin Makkadan kelgan mushriklar lashkari Badr maydoniga yo‘l oldi. Musulmon lashkari ham jang maydoniga yaqinlashdi. Ikkala tomon bir-biriga qarama-qarshi saf tortdi.

Payg‘ambarimiz ﷺ Quraysh lashkarining qudratini ko‘rganlarida, duo qilib dedilar:

اللهم هذه قریش قد أقبلت بخیلائها و فخرها تحادک، و تکذب رسولک، اللهم فنصرک الذي وعدتني، اللهم احنهم الغداة

Ma’nosi: “Ey Alloh! Mana bu Quraysh mag‘rurligi va kibr bilan oldimizga keldi. Ular Senga qarshi chiqmoqda va Rasulingni yolg‘onchi qilishmoqda. Ey Alloh! Menga va’da qilgan nusratni hozir yetkaz. Ey Alloh! Bugun ularni halok et!”

So‘ngra Payg‘ambarimiz ﷺ lashkarni tartibga keltirib, safni namoz safidek tekislab qo‘ydilar. Birinchi saf nayzadorlardan tashkil topdi, bu otliq hujumlarning oldini olish uchun edi. Keyin kamonchilar va qilich ko‘tarib jang qiluvchilar safi joylashdi.

Jang maydonida uchta bayroq bor edi: biri Ali roziyallohu anhu qo‘lida, ikkinchisi Mus‘ab ibn Umayrda, uchinchisi esa ansorlardan bo‘lgan bir sahobada edi.

Payg‘ambarimiz ﷺ lashkarga buyurdilar:

إذا دنا القوم فانضحوهم بالنبل

“Qachonki Dushman yaqinlashganda ularni kamon bilan o‘qqa tutinglar.”

So‘ng qo‘shib aytdilar:

ولا تسلوا السیوف حتی یغشیکم

“Yengmaguningizcha qilichlaringizni tortmang”

Keyin yana, dedilar:

“Vastabiqu nabalakum” “O‘q-yoylaringizni tejang, behuda ishlatmang, toki zaxiralaringiz tugab qolmasin.”

Agar bu amr va ko‘rsatmalarga diqqat qilsak, ularning odatiy odam tomonidan emas, balki vahiy bilan yo‘naltirilgan inson tomonidan berilganini tushunamiz. Aynan mana shu strategiya musulmonlarning kichik va kam qurollangan lashkarining yirik va yaxshi jihozlangan Quraysh lashkari ustidan g‘alaba qozonishiga sabab bo‘ldi.

Ajoyib jihati shundaki, Payg‘ambarimiz ﷺ jang oldidan maydonga tushib, Quraysh lashkari quyoshga qaragan holda turishini ko‘rdilar. Shuning uchun musulmon lashkariga burilish buyurdilar, toki quyosh ularning ko‘ziga tushib, noqulaylik tug‘dirmasin. Natijada mushriklarning yuzi quyoshga to‘g‘ri keldi. So‘ngra Payg‘ambarimiz ﷺ lashkarga murojaat qilib, jihodning fazilatlarini bayon qildilar va